Realisme en hoop.
Het leven is niet oneindig, dat staat vast.
En dat weet je. Het is goed om je te realiseren dat het een keer stopt.
Balanceren
tussen
overgave en verzet
De boeddhisten zijn daar goed in, daar kunnen we nog iets van leren.
Als je een of andere ziekte krijgt, word je daar mee geconfronteerd, of je wilt of niet.
Je kunt nog proberen het te ontkennen, bijvoorbeeld door het er niet over te hebben, maar dat helpt je niet. Het werkt ook niet, het einde gaat er niet verder door weg.
Er is beslist ooit een einde, hoe dan ook, er is een manier nodig voor dat einde.
Heel crue gezegd is MSA zo'n manier om aan je einde te komen.
Dat is de harde waarheid, MSA is een ziekte waar je aan dood gaat. Dat duurt doorgaans een aantal jaren na voortdurende achteruitgang, het tempo verschilt per persoon.
Dit is allemaal niet leuk. Er bestaan nu eenmaal geen leuke ziektes. Wel leukere manieren om aan je eind te komen, zoals een hartverlamming.
Maar MSA is een heel gemene, omdat ie progressief is, dus niet stabiliseert op een niveau dat je je eraan kunt aanpassen en eraan kunt wennen, en dan kunt doorleven in afwachting van een ander einde.
Dat zit er met MSA helaas niet in, dat is de realiteit die je onder ogen moet zien.
De hoop is erop gericht dit proces in de eigen waardigheid te volbrengen.
Alles onder ogen zien.
Als je die realteit ziet, dan kan er ruimte ontstaan voor een hele reeks andere vragen. Zoals ....
Zoals ruimte om stil te staan bij afscheid, van wie, van wat, en hoe?
Zoals ruimte om dingen te regelen voor als je er niet meer bent, over je uitvaart, over je bezittingen, en over eventueel voorwerk, zodat je partner, kinderen en familie daar in elk geval niet helemaal alleen voor staan.
En ruimte voor contact met je geliefden over wat te doen als je echt niets meer zelf kunt. Mag het daar nu al over gaan? Over mogelijke stappen op het laatst om dat einde iets te versnellen en minder ondragelijk te maken? Wat weet je over euthanasie en hoe dat gaat? En of je dat misschien wilt en daarvoor nu al voorbereidingen treft, voor het geval dat..? Nu je nog kunt praten en nog je handtekening kunt zetten? Daarover praten doe je met je huisarts, die daarbij een cruciale rol heeft. Het ondertekenen gaat over de standaardverklaringen van de NVVE, als je er nu al uit bent. Omdat het leven met MSA eindigt met de dood, dat is zeker.
De NVVE is de Nederlandse Vereniging voor Vrijwillige Euthanasie. Zie de website www.nvve.nl om te zien hoe het werkt.
Wat de boeddhisten zeggen.
De boeddhisten zeggen: je weet nooit wat er eerst komt, de volgende dag of het volgende leven.
Maar hoe doe je dat?
Ieder zal daar een eigen passende manier voor moeten zien te vinden, maar hier zijn wat tips.
Het erover hebben met hen die je nabij zijn of nabij wilt laten komen.
Erover lezen, bijvoorbeeld Yalom, zijn boek 'Tegen de zon in kijken'.
Erover schrijven, blogs, mails, dagboek voor jezelf.
Gesprekken met een therapeut, een arts, een psycholoog, een coach.
Waarover gaat het?
Je kunt het hebben over meerdere dingen.
Bijvooreeld over de feiten
Over de symptomen
Over de veranderingen, wat gaat er achteruit
Over je beleving, gevoelens, emoties
Over gedachten over vroeger, terugblikken op je werk en je leven
Over wat er nog belangrijk voor je is
Over wat je nog wilt doen
Over hoe je jezelf overeind houdt.
Genoeg mogelijkheden dus.
Copyright © All Rights Reserved